امروزه لوله های پلی اتیلن با خواص منحصر به فردی که دارند در تمام پروژه های انتقال آب آشامیدنی انتخاب اول هستند.
انعطاف پذیری بالا، مقاومت بالا در برابر خوردگی، مقاوم در برابر تغییرات شرایط جوی، نصب و نگهداری آسان و در نتیجه صرفه جویی در هزینهها از جمله خصوصیات بارز این لوله هاست و این خصوصیات برجسته و مفید لولههای پلی اتیلن باعث شده تا به طور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
تجربه استفاده چندین دهه استفاده از لوله های پلی اتیلن و بررسی نواقصی که در طول زمان در سامانه های انتقال این لوله ها رخ داده نشان می دهد که بیش از ۵۰%این نواقص در مراحل پس از تولید از جمله نداشتن اطلاعات کافی در موارد مشاوره، بازرسی و نصب رخ داده است.

از جمله موارد مهم که در طراحی خطوط انتقال باید مد نظر قرار گیرد بحث دمای کاری لوله هاست.لوله های پلی اتیلن آبرسانی بر اساس استاندارد ملی شمارهINSO14427 پارت ۲ تولید میشوند و فشار اسمی این لوله ها در نشانه گذاری بر روی آن حک میشود اما باید به این نکته توجه داشت که فشار کاری تعریف شده در این استاندارد برای دمای ۲۰ درجه سانتیگراد است و می بایست مطابق پیوست الف پارت۱ این استاندارد و استاندارد ملی شماره ۱۴۵۶۳-۱ با توجه به اینکه خط انتقال چه تنش های دمایی را تجربه میکند حداکثر فشار کاری لوله از فرمول زیر محاسبه شود:

که در آن MOP برابر حداکثر فشار کاری لوله،
fT برابر ضریب دمایی مطابق جدول زیر و PN فشار اسمی روی لوله است.

به طور مثال در مواردی که خط لوله در معرض تابش آفتاب است و دما تا ۴۰ درجه بالا رفته فشار کاری یک لوله ۱۰ بار (PN10) حداکثر می تواند ۷.۴ بار باشد و در صورت اعمال ۱۰ بار به طور حتم لوله دچار نقیصه خواهد شد.

رعایت این نکته و اعمال ضریب دما و ضرایب عملیاتی دیگر از این دست هنگام طراحی خطوط انتقال توسط مهندس مجری منجر به جلوگیری از خسارت به مصرف کننده نهایی خواهد شد.

در همین زمینه همچنین مطلب لزوم نصب شیر هوا ( AIR VENT VALVE) در خطوط لوله پلی اتیلن را مطالعه کنید.
پ
آیا بهتره لوله پلی اتیلن زیر زمین گذاشته بشه یا روی زمین؟
انتخاب بین نصب لولههای پلیاتیلن زیر زمین یا روی زمین بستگی به عوامل متعددی دارد، از جمله شرایط محیطی، نوع کاربری، و الزامات پروژه. در ادامه مزایا و معایب هر روش بررسی میشود:
نصب زیرزمینی: مزایا:
۱. محافظت در برابر عوامل محیطی:
لوله در معرض اشعه UV (نور خورشید) قرار نمیگیرد، که میتواند باعث کاهش عمر لوله شود.
از تغییرات دمای شدید و آسیبهای مکانیکی (مانند ضربه یا عبور ماشینآلات) در امان است.
۲. جلوگیری از یخزدگی یا گرمای شدید:
در مناطقی با دماهای خیلی سرد یا خیلی گرم، قرار دادن لوله زیر خاک به حفظ دما کمک میکند.
۳. زیباییشناسی و ایمنی:
لولهها پنهان هستند و اختلال بصری یا خطر برخورد وجود ندارد.
۴. کاهش خطر سرقت یا خرابکاری:
لولههای زیرزمینی کمتر در معرض دسترسی افراد متفرقه قرار دارند.
نصب زیرزمینی: معایب:
هزینههای بالای نصب و حفاری.
دشواری در نگهداری یا تعمیر در صورت آسیبدیدگی.
نیاز به برنامهریزی دقیق برای جلوگیری از مشکلاتی مانند فشار خاک یا عبور از موانع زیرزمینی.
نصب روی زمین :مزایا:
۱. نصب سریع و کمهزینه: نیازی به حفاری یا کارهای عمرانی سنگین نیست.
۲. دسترسی آسان برای نگهداری و تعمیرات:هرگونه مشکل در لوله بهراحتی قابل مشاهده و رفع است.
۳. انعطافپذیری در جابهجایی:در پروژههای موقتی یا تغییر مسیر، امکان جابهجایی لولهها آسانتر است.
نصب روی زمین :معایب:
آسیبپذیری در برابر عوامل محیطی:تابش مستقیم خورشید ممکن است موجب کاهش عمر لوله شود (مگر اینکه از لولههای مقاوم در برابر UV استفاده شود).
احتمال آسیب توسط حیوانات، ماشینآلات یا سقوط اشیا وجود دارد.
کاهش زیبایی و ایمنی:وجود لولهها روی زمین میتواند خطرساز یا مزاحم باشد.
اثر دما بر عملکرد:دمای محیط بهطور مستقیم بر لوله تأثیر میگذارد و ممکن است باعث انبساط یا انقباض آن شود.
نتیجهگیری
برای پروژههای دائمی و حیاتی (مانند سیستمهای آبیاری کشاورزی، خطوط انتقال آب شهری یا گاز)، نصب زیرزمینی گزینه بهتری است.
برای پروژههای موقت یا در مناطقی که هزینه حفاری بالا است، نصب روی زمین مناسبتر است، البته با در نظر گرفتن تمهیداتی مثل استفاده از لولههای مقاوم در برابر UV و محافظهای مکانیکی.
انتخاب نهایی باید بر اساس شکل پروژه، بودجه، و شرایط محیطی انجام شود.